Kunst-Giraf in berenkuil Maastricht

Bezoek aan het historisch groen van Maastricht

Deze week (augustus 2016)  gingen we met de Adviseur Cultuurhistorie van de gemeente Maastricht, Servé Minis op stap. Ons gezamenlijke hoofddoel was het bezoek aan enkele tuinen en parken van de tuinarchitect John Bergmans:  de tuin bij de Lambertuskerk – interieur ook zeer de moeite waard – was weliswaar niet uitgevoerd maar de kerk lag wel ingebed in een prachtige ring van linden.

Ook de Bergmans’  tuinen binnen het complex van Klooster De Beyart kregen onze aandacht. Met de ontwerpen in de hand herkenden we wel enkele delen van Bergmans’ werk bij dit kloostercomplex, maar andere delen konden we alleen als de stijl van Bergmans bestempelen, omdat de bewaarde ontwerpen niet het hele tegenwoordige tuinencomplex besloegen.

IMG_0860
Vijver en muurtje met sproeier in de tuin van Klooster De Beyart (ontwerp: John Bergmans (?), foto: Carla Oldenburger)
IMG_0849
Heesterborder voor het muurrestant van de oude kloosterkerk, ingewijd in 1510 (foto: Carla Oldenburger)

Verder verkenden we de Jezuïetenwal (Jezuïtenpark langs de stadsmuur,  oorspronkelijk uit de 14de eeuw) met o.a. uitzicht op de berenkuil en de heemtuin van het Natuurhistorisch Museum Maastricht, oorspronkelijk daterend uit 1920 (naar ontwerp van Willem Sprenger), waar later in 1947 Mien Ruys haar sporen heeft nagelaten.

IMG_0872
Delen van plantensociologische groeperingen van Mien Ruys met buste van Jac. P. Thijsse (foto: Carla Oldenburger)

De terrassenaanleg, de plantensociologische groeperingen (met karakteristieke Zuid-Limburgse planten)  en de ommuring met ‘pergola’ worden haar toegedicht. Helaas geen ontwerp bekend, maar we blijven zoeken. Misschien nog iets te vinden bij de Heimans en Thijsse Stichting?

IMG_0867
De voormalige berenkuil, nu bewoond door Giraf en aaiend meisje, onderdeel van De Troostmachine van Maastricht (foto: Carla Oldenburger)

De berenkuil intrigeerde ons in hoge mate, helemaal als je weet dat de Maastrichtse bevolking is ingeschakeld bij het vinden van een nieuwe bestemming en als je ziet hoe de ‘kooi’ nu bevolkt is. Er is zelfs een boek geschreven over dit fenomeen. Zie Literatuur.

Ook bezochten we nog enige geslaagde herbestemmings-voorbeelden, zoals de bekende Dominicanenkerk ingericht als boekhandel; het Kruisherenklooster met speelse voortuin en hele bijzondere binnenplaats, omgebouwd tot designhotel; en het voormalig Gouvernementsgebouw met binnentuin nu in gebruik door de Faculty of Law UM. Geslaagde voorbeelden van tuinen aangepast bij herbestemming.

kruisheren_exterior
Kruisherenklooster met speelse voortuin naar ontwerp van Wil Snelder en binnenplaats met bijzondere kunstwerken
28448_986_485_FSImage_1_kruisheren_01
Binnenplaats Kruisherenhotel
1k0-1
Binnentuin voormalig Gouvernementsgebouw, thans Faculty of Law UM

Kortom een geslaagde en leerzame dag. Dank Servé.

Geraadpleegde en aanbevolen Literatuur:

  • Jac van den Boogard, Jim Evelein, Servé Minis en Jos Notermans, Ons erfgoed. Stadspark Maastricht, Maastricht 2012 (123 pp).
  • Nigel Harle (Natuurhistorisch Museum Maastricht), ‘100 jaar plantentuin van het Natuurhistorisch Museum Maastricht. Deel 2: Naoorlogse jaren tot heden’ in: Natuurhistorisch Maandblad, jrg. 102, 11 (november2013), p. 317-324.
    N.B. deel 1 staat beschreven in september 2013, maar niet gezien.
  • Leon Minis, Natuur Historisch Museum Maastricht in: Natuurhistorisch Museum Maastricht. Maastrichts Silhouet 80, december 2012 (56 pp).
  • Servé Minis, De Halfautomatische Troostmachine van Maastricht, Maastricht 2002.
  • Eric P.G. Wetzels (directeur Centre Céramiqe en Natuurhistorisch Museum Maastricht),  ‘In memoriam Mevrouw dr. W. Minis-van de Geijn’ in: Natuurhistorisch Maandblad, jrg. 99, 1 (januari 2010), p. 18.
    N.B. Mw. dr. W. Minis-van de Geijn was conservator/directeur van het Natuurhistorisch Museum van 1939 tot 1947 en heeft ook na deze periode veel voor het museum betekend.

Een gedachte over “Kunst-Giraf in berenkuil Maastricht”

  1. Voor de binnentuinen van het Klooster De Beyart van de broeders van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria heeft John Bergmans in 1938 een ontwerp gemaakt. In 1937 was er naar ontwerp van Alphons Boosten een nieuwe ziekenvleugel dwars op het moederhuis gebouwd. Bergmans heeft de tuinen verbonden met de nieuwe vleugel door de as van de ingang naar de kapel in de nieuwe vleugel te gebruiken. Aan de ingangszijde legt Bergmans in het verlengde van de as een verdiepte tuin die gewijd is aan Maria. Naar achteren trekt hij de as door de kapel de tuin in naar het rosarium dat weer een verwijzing is naar Maria. Zij wordt ook wel aangeroepen als de ‘mythische roos’. De verdiepte tuin is nog aanwezig en de as in de achtertuin eveneens, maar het rosarium moeten we erbij denken.
    Verder liggen er een vijvertuin (vijver nog aanwezig) en grote moestuin, waarvan de boomgaard ook in ere is gehouden.
    Zie tekening: http://library.wur.nl/WebQuery/tuin?q=beyart

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *