In juni zal het besluit vallen. Welke groep mag Soestdijk gaan revitaliseren, restaureren en renoveren? Hij hopen dat de groep Buitenplaats Soestdijk het gaat worden, maar nog even geduld. Daarom dit filmpje, overgenomen van RTV Baarn (YouTube). Als deze groep met dit mooie plan wordt uitgekozen, mogen wij de Zocher-kenmerken bewaken en verdere adviezen uitbrengen.
Categorie archief: Buitenplaatsen
Zochers OnLine Nieuwe editie April 2017
Zie: Zochers pagina. De editie uit 2011 is herzien en vermeerderd.
Na ruim vijf jaar is de Zochers OnLine editie uit 2011 eindelijk herzien en vermeerderd. De structuur van deze Internet-publicatie is veranderd; persoonlijke gegevens zijn aangescherpt; enkele Zocherparken zijn uitgewerkt; nieuwe belangrijke illustraties zijn toegevoegd, o.a. het schilderij van Wybrand Hendriks ‘Directeuren en werkende leden van het Haarlemse Teekencollegie’, uit 1799 en een belangrijke kaart van de locatie van de Bloemisterij op Rozenhagen uit 1882; vele aktes en contracten omtrent Rozenhagen, afkomstig uit een particulier familie-archief zijn toegevoegd; de projectenlijst is qua jaartallen en opdrachtgevers aangevuld en bijgesteld. Zonder fouten is het document beslist niet. Aanvullingen en commentaren zijn daarom uiterst welkom.
We zijn erg blij met alle belangstelling voor dit document. In talloze onderzoeksrapporten zien we zinnen uit dit geschrift terug (met of zonder bronvermelding, foei); in Haarlem/Bloemendaal werd het na overleg gehanteerd als uitgangsdocument voor lezingen en fietsroutes; in Zuid-Holland werd het in overleg gebruikt als onderlegger voor hun ‘Handreiking bij beheer en herstel’ van Zocherparken . Ook vele Zocher-onderzoekers en instituten namen onze biografische en geografische Zocher-gegevens graag over.
We hopen dat ook andere provincies met veel Zocherparken (Noord-Holland, Gelderland, Utrecht) in overleg met ons bureau onze studie gaan gebruiken.
Zie: Zochers pagina. De editie uit 2011 is herzien en vermeerderd.
Soestdijk: 200 jaar geleden Zocher sr. hier ontslapen en nu buitenplaats voor de toekomst
200 JAAR GELEDEN, OP 15-05-1817, HEEFT JOHANN DAVID ZOCHER SR. ZIJN LAATSTE ADEM UITGEBLAZEN IN EEN DAGLONERSWONING OP SOESTDIJK. We komen hier de komende tijd elke week even op terug.
NIEUWE PLANNEN: Zocher’s plannen zijn nog goed waarneembaar op Soestdijk en worden alom gewaardeerd zodat niet alleen het paleis maar ook de tuinaanleg tot rijksmonument werden verklaard. Maar hoe gaan de mensen met zo’n oude aanleg tegenwoordig om, en hoe willen we mensen in de toekomst bij dit prachtige ensemble van voormalig paleis en park en tuinen betrekken? ‘Consortium Buitenplaats Soesdijk’ was een van de drie groepen die vorig jaar uitverkoren werd om toekomstplannen in te leveren en dat heeft tot prachtige resultaten geleid. Een impressie hiervan is te zien in onderstaand filmpje.
Filmpje gemaakt in opdracht van ‘Consortium Buitenplaats Soestdijk’. Zie voor gedetailleerdere plannen buitenplaatssoestdijk.nl
Nieuwsgierig naar de plannen voor Soestdijk?
Consortium Soestdijk Buitenplaats van Nederland heeft gisteravond woensdag 12 april een informatie-avond gehouden over het toekomstplan Buitenplaats Soestdijk. Als Zocher-specialisten werden we begin 2016 uitverkoren mee te denken en te adviseren met deze groep, op het gebied van de historie van het park en de karakteristieke kenmerken van Zocherparken. Dat zullen we graag doen natuurlijk.
Het park is geanalyseerd op te behouden Zocher-kenmerken en aangepast voor een groot 21-ste eeuws bezoekerspubliek in de geest van de vroegere bewoners. Zie hier het parkontwerp in plattegrond. Op de website http://www.buitenplaatssoestdijk.nl, kunt u alles lezen over de plannen. Veel plezier met de ontdekking van dit prachtige parkplan. Maar naast de aanpassing van het park, gaat er nog veel meer gebeuren. Zie dus de website.
Eendenhuisjes
Via via kreeg ik de vraag of wij beschikten over plaatjes of bouwkundige tekeningen van een (historisch) eendenhuisje, passend in een vijver bij De Bleek in Doesburg. Dergelijke vragen zijn gewoon leuk om in te duiken, omdat we er zelf ook weer van kunnen leren. Hier volgen dus wat geschikte huisjes naar ons oordeel. Het huisje dat we goed kennen staat op de buitenplaats Kasteel Keukenhof. De anderen vonden we op Internet.
Het eerste plaatje is een echte bouwkundige tekening (aanzien en plattegrond) van enige eendenhokken in de Stationsstraat in Sneek uit 1898. Rechts het eendenhok. De wanden zijn waarschijnlijk gevormd door aangesmeerd stro met of zonder cement vermengd, of door cement waarin boomtakken zijn ‘gegraveerd’, bekend als cementrustiek.
Hieronder het eendenpaleis van de eenden op Kasteel Keukenhof. Door de neogotische spitsramen wordt de bouwstijl van het huisje neogotisch genoemd en wordt het gedateerd tweede helft negentiende eeuw. Het huisje staat op een soort eilandje.
Dan volgen twee foto’s van een huisje op het landgoed Oranjewoud te Oranjewoud, met rieten wanden en een rond rieten dak op een eilandje. Het oorspronkelijke huisje dateert uit het midden van de 19de eeuw.
Het volgende eenden-eiland is gelegen in het Kronenburgerpark te Nijmegen.
Op buitenplaats de Colckhof te Heino staat het volgende bijzonder mooie eendenhuis. De eigenaar is Natuurmonumenten en zij zeggen hierover: “Op buitenplaats De Colckhof staan twee bijzondere tuinsieraden. Het pittoreske eendenhuisje staat aan de oever van de vijver. Gebouwd in vakwerkstijl gecombineerd met cementrustieke wanden. Met een fors overstekend rieten dak met windveren en kleine vensters met roedenverdeling staat hier een buitenplaatswaardig eendenverblijf.”
En onderstaande ‘eendenvilla’ aan het water is een eendenhuisje en tegelijkertijd een folly, of tuinsieraad. Ik zou het een ‘rotshuisje’ willen noemen. De foto werd genomen door Martin Klamper.
Het laatste zeer markante huisje wat we nog willen vermelden, is dat op de buitenplaats van Kasteel Nijenrode. Het is een rijksmonument en de de Rijksdienst Cultureel Erfgoed zegt hierover: “Het EENDENHUIS staat aan de zuid-oostelijke zijde van een halfcirkelvormige vijver. De vijver bevindt zich tegenover het tennishuisje met het labyrinth in het zuidwestelijke deel van het park van de buitenplaats Nijenrode. De talud van de vijver is bekleed met natuurstenen blokken. Ter plaatse van het eendenhuis is een keermuur van deze blokken opgebouwd. Het houten huisje staat op een rechthoekige onderbouw van gemetselde natuurstenen blokken en is gefundeerd op de keermuur en op vierkante pijlers die in het water staan. De houten opbouw met zadeldak (oorspronkelijk met riet gedekt) is circa één meter hoog. Het houten vakwerk is ingevuld met sierpanelen bestaand uit halfronde delen in verticale, horizontale en diagonale positie. Aan de voorzijde (noordwestzijde) bevinden zich twee rechthoekige openingen. Waardering Het gebouwtje is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als gaaf bewaard voorbeeld van een eendenhuis uit het begin van de twintigste eeuw, vanwege het bouwtype en het materiaalgebruik alsmede van cultuurhistorische waarde als functioneel onderdeel van de buitenplaats Nijenrode. Het eendenhuis heeft ensemblewaarde vanwege de ligging binnen de parkaanleg van het buiten en de ruimtelijk-functionele relatie met de andere onderdelen van het complex. (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)”.
Helaas is de mooie foto niet te downloaden. Zie Google onder “eendenhuis Nijenrode”.
Jan Holwerda, bedankt voor de hulp.
ZEVENTIEN MARKANTE MONUMENTEN BEHOUDEN DOOR SUBSIDIE PROVINCIE UTRECHT
ZEVENTIEN MARKANTE MONUMENTEN BEHOUDEN DOOR SUBSIDIE PROVINCIE UTRECHT
21 februari 2017
De provincie Utrecht draagt vanuit de subsidieregeling Erfgoedparels 3,3 miljoen euro bij aan de restauratie van zeventien rijksmonumenten. Met behulp van deze bijdragen blijven deze markante monumenten behouden en wordt een aanzienlijke bijdrage geleverd aan het wegwerken van de restauratieachterstand.
De zeventien gehonoreerde projecten bestaan uit: zes historische buitenplaatsen, vijf kerken, twee scholen, een klooster, een museum, een begraafplaats en een onderdeel van een kerk (retabel).
De projecten zijn:
Landhuis de Horst (Utrechtse Heuvelrug, Driebergen),
Kasteel de Haar (Utrecht),
Oranjerie Nijenrode (Stichtse Vecht, Breukelen),
Kasteel Amerongen (Utrechtse Heuvelrug, Amerongen),
Buitenplaats Beerschoten-Willinkshof (Utrechtse Heuvelrug, Driebergen),
Muur buitenplaats Doornburgh (Stichtse Vecht, Maarssen),
Sint Jozefkerk Achterveld (Leusden),
Sint Bavokerk Harmelen (Woerden),
Augustinus Kerk (Utrecht),
Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopneming (Houten),
Dorpskerk Maarsbergen (Utrechtse Heuvelrug, Maarsbergen),
Oude School (Oudewater),
Koningin Wilhelminaschool (Utrecht),
Voormalig klooster Mariënhof (Amersfoort),
Museum Flehite (Amersfoort),
Begraafplaats Hogewal (Woerden),
Retabel in de Grote Kerk (Vianen).
We wensen alle uitverkorenen geluk met de restauraties. Wie weet kunnen we aan de historische buitenplaatsen of aan het klooster en de begraafplaats nog onze bijdrage leveren.
Wie is de prinses van de Prinsessetuin in Wassenaar?
Wie is de prinses van de Prinsessetuin en waar is zij gebleven? We bestudeerden onlangs voor een onderzoekje en een lezing de geschiedenis van de Prinsessentuin in Wassenaar op landgoed De Paauw (terzijde van het Raadhuis van Wassenaar). In het tempeltje stond tot voor kort een beeld van Victoria (of moet zij een engel voorstellen?), maar dit is niet het originele beeld wat daar halverwege de 19de eeuw werd geplaatst.
Victoria met een lauwerkrans in de rechterhand en een palmtak in de andere, is pas na de renovatie van de tuin in de jaren vijftig (Hein Otto, 1951) op die plaats terecht gekomen. Momenteel is de tempel, wachtend op restauratie, dichtgetimmerd en de bijzonder gracieuse Victoria is door vandalen verruïneerd en zal waarschijnlijk niet meer in de tempel terugkeren. Het beeld is een zinken afgietsel van een oorspronkelijk marmeren beeld van Christian Daniel Rauch (ca. 1837), een zeer bekende Duitse beeldhouwer met een eigen museum in Arolsen. Het stond oorspronkelijk in het ‘Victoria-vak’, een deeltuin met oranjebomen en stamrozen, en later in de rododendrontuin.
Maar Victoria is niet de prinses naar wie de Prinsessetuin is genoemd. Oorspronkelijk hoort zij niet in het tempeltje thuis. Prins Frederik, de broer van de latere Koning Willem II, kocht in 1838 landgoed De Paauw en de aangrenzende buitenplaatsen Backershagen, Raaphorst, Ter Horst, en tenslotte Eikenhorst en Groot Hasenbroek. Hij was getrouwd met zijn nicht Prinses Louise van Pruisen en zelf opgevoed aan het Hof te Berlijn. Zij waren beiden erg gehecht aan de streek waar ze in hun jeugd verbleven, Berlin en Potsdam, met name Schloss Charlottenburg en Schloss Sanssouci. Aan de hoven van Berlin en Potsdam waren in hun tijd de architecten K.F. Schinkel, L. Persius, F.A. Stüler en Hermann Wentzel zeer gezien en Frederik en Louise kozen voor de laatste om hun paradijs in Wassenaar aan te leggen. In 1851 lieten zij hem overkomen voor de inrichting van de tuin. Hij maakte schetsen voor de Paradiesgärtchen of Prinsessetuin, die in zijn Architectonisches Skizzenbuch van 1858 werden gepubliceerd. Dankzij deze ‘schetsen’ hebben we een goed idee van de sfeer van de tuin en welke tuinornamenten erin hebben gestaan. Behalve de tempel zijn ze alle verdwenen.
Een van deze schetsen (bovenstaand) stelt het tempeltje voor met een marmeren beeld van een jonge vrouw. Het beeld, weliswaar iets anders uitgevoerd dan op de schets van Wentzel (zie hieronder een foto uit Gemeentearchief Wassenaar ca. 1935), is niet behouden.
Bureau Wevers & Van Luipen deed nader onderzoek om de beeldhouwer en de betekenis van het beeld te achterhalen. Wie was deze vrouw in het tempeltje van De Paauw? Zij constateerden dat het beeld De Hoop (Spes) voorstelt, die meestal wordt afgebeeld met een bloem in haar hand, en dat het is gemaakt door de beeldhouwer Berthel Thorvaldsen, een Deens beeldhouwer die bevriend was met de architect Schinkel. Het werd oorspronkelijk vervaardigd voor het familiegraf van de Von Humboldts.
Beeld Spes van Berthel Thorvaldsen (Thorvaldsen Museum Kopenhagen)
Dit beeld, dat dus vanaf ca.1858 tot de Tweede Wereldoorlog in de Paradijstuin of Prinsessentuin heeft gestaan, roept de vraag op waarom het thema van De Hoop is gekozen. De tempel had een centrale plaats in de tuin en Frederik kon er vanuit zijn studeerkamer via het beukenlaantje van genieten. Stelde Spes soms in zijn gedachten Prinses Louise voor? Zijn hoop op het paradijs? Is ‘De Hoop’ de personificatie van Prinses Louise?
Vredesbrug van Slot Heemstede getekend door Jan David Zocher?
Slot Heemstede te Heemstede is gebouwd in de Middeleeuwen tussen 1280 en 1290 en daarna een aantal keren verwoest. In 1810 werd het slot, zoals zo vele in die tijd, afgebroken. De funderingen uit de middeleeuwen zijn nog altijd aanwezig. Adriaan Pauw liet omstreeks 1648, ter gelegenheid van de Vrede van Munster, waar hij zelf bij betrokken was, de ‘Pons Pacis’ of ‘Vredesbrug’ bouwen, evenals de hier in zeer vereenvoudigde vorm afgebeelde ‘Tecklenburgse Poort’.
Jan David Zocher, 1835. Vredesbrug en ruïne van Tecklenburgse Poort (de toegangspoort tot het kasteel). Aquarel en potlood (Noord-Hollands Archief, coll. Kennemerland)
Wie deze tekening heeft vervaardigd, Jan David of Louis Paul Zocher, is onduidelijk. Het NH archief geeft als tekenaar L.P. Zocher (1820-1915) op en als jaartal 1835, maar als dit jaartal klopt, dan is het veel aannemelijker dat de tekening van zijn vaders hand is. Navraag bij het NH-Archief leverde op dat de gegevens van de naam L.P. Zocher en het jaartal 1835 op de achterzijde van de tekening staan vermeld. Ik ga er van uit dat er een vergissing in het spel is en dat de tekening van de hand van J.D. Zocher jr. is, daar de eerst bekende tekening van zijn zoon L.P. Zocher pas van 1850 dateert en er wel tekeningen/projecten van vader Jan uit 1835 bekend zijn.
Op het hieronder afgebeelde schilderij van G. Berkheyde (1630-1695) staat het slot Heemstede afgebeeld ten tijde van Gerard Pauw, zoon van Adriaan Pauw. Hierop is de Tecklenburgse Poort nog in volle glorie te zien.
Kasteel Geldrop. Een edel verleden.
Eugène Franken, Bart Klomp en Saskia Minjon. Kasteel Geldrop. Een edel verleden. Utrecht (Uitgeverij Matrijs ism Stichting Kasteel geldrop), 2016. Prijs 24,95. ISBN 978-90-5345-518-0.
Boekomslag
Hieronder volgt eerst de tekst over Kasteel en kasteelpark Geldrop uit de Gids voor de Nederlandse Tuin- en Landschapsarchitectuur (2000) en vervolgens de tekst overgenomen van de website van uitgever Matrijs:
(Gids…): “Aan de Kleine Dommel ligt het oorspronkelijk middeleeuwse kasteel Geldrop, omgeven door een landschappelijke aanleg uit ongeveer 1870, de ‘Engelse tuin’ genaamd. Bij het tot stand brengen van deze aanleg werd het westelijke deel van de slotgracht gedempt. Gazons en weiden met groepen loofbomen karakteriseren dit zeer gave parklandschap. Bijzondere bomen in het park zijn een mammoetboom, een oosterse plataan, een treurbeuk en een metasequioa. De eiken aan de randen van de Engelse tuin zijn de oudste bomen in het park. Ten westen van de Engelse tuin ligt een fraaie moestuin, ‘Baron z’n Hof’ genaamd, met een oude leimuur met leifruit, een oranjerie, kassen en broeibakken. In de kleine boomgaard met uitzicht op de rooms-katholieke kerk van Geldrop worden bijzondere, oude fruitrassen gekweekt, zoals kweepeer en mispel. Ook ligt er een kinderboerderij op de plaats waar in vroeger dagen de moestuin en het rosarium lagen. In het voorjaar vindt men er stinsenplanten zoals bosanemonen, sneeuwklokjes, wilde hyacinten en narcissen. Het kasteel met park is in 1974 door de gemeente aangekocht en in 1996 overgedragen aan de Stichting Kasteel Geldrop. In het kasteel is een oudheidkamer gevestigd en er worden tentoonstellingen van beeldende kunst georganiseerd. In de tuigkamer en de paardenstal is een natuurinformatiecentrum.”
Aanvullend: Vanaf 2010 is door tuinarchitectenbureau Bosch en Slabbers een beheerplan en een renovatie voorgesteld, vanaf 2012 in uitvoering genomen. Zie www.bosch-slabbers.nl en de plattegrond hieronder.
Plan Bosch en Slabbers, 2010.
(informatie uitgeverij Matrijs):
Sinds de veertiende eeuw ligt Kasteel Geldrop tussen het centrum van Geldrop en het beekje de Kleine Dommel. De vier muurankers op de gevel van het kasteel markeren 1616, het jaar van de wederopbouw van het kasteel, nadat het ruim honderd jaar eerder door de Geldersen was verwoest.
2016 was voor het bestuur van Stichting Kasteel Geldrop de aanleiding om het 400-jarig bestaan van het huidige kasteel te vieren met onder meer de uitgave van het boek Kasteel Geldrop. Een edel verleden. Een boek met verhalen over de geschiedenis van het kasteel en zijn voormalige bewoners, bezoekers en eigenaren. Uit brieven en nog niet eerder vertaalde dagboeken blijken interessante verbindingen tussen Kasteel Geldrop en roemruchte politici, kunstenaars en leden van de koninklijke familie. Zo komt u de schilder Rubens tegen in de beschrijving van het dagelijks leven van de gevluchte bisschop Ophovius, die in Kasteel Geldrop zijn zetel had na de inname van ’s-Hertogenbosch door stedendwinger Frederik Hendrik van Oranje. Ook over de markante bewoner Hubertus Paulus Hoevenaar is veel te vertellen. Als verarmd lid van een voorname familie maakte hij een avontuurlijke tocht naar de Oost. Met zijn technische kennis, zakelijk instinct en het lucratieve contract van koning Willem I op zak, maakte hij snel carrière en vergaarde hij zijn vermogen. Van hem heeft het kasteel zijn huidige vorm gekregen. Later trouwde dochter Arnaudina Hoevenaar met de burgemeester van Voorburg Henri van Tuyll van Serooskerken en hun nazaten bleven tot 1974 op het kasteel wonen. Van de laatste bewoners, personeelsleden en gasten zijn vele interviews afgenomen en verwerkt tot een beeldend verhaal over het leven op een voornaam huis met een edel verleden: Kasteel Geldrop.
VERSCHIJNT OP 1 DECEMBER 2016. Als u dit boek vóór 1 december bestelt, wordt uw bestelling als voorintekening beschouwd en krijgt u het direct na verschijning thuisgestuurd.
Haagse en Leidse buitenplaatsen, wie wat waar?
Haagse en Leidse buitenplaatsen: over landelijke genoegens van adel en burgerij. Heemstede 2016. Auteur René Dessing. Vandaag eerste exemplaar aangeboden aan de Commissaris van de Koning van Zuid-Holland.
(tekst gedeeltelijk overgenomen van uitgever Kantoor Verschoor Bookmakers): Het boek behandelt de buitenplaatsen in de wijde omgeving van Den Haag en Leiden, die tussen de 17de en 20ste eeuw gesticht zijn door adel, kooplieden, ambtenaren en wetenschappers om er in de zomer te genieten van het buitenleven. René Dessing brengt deze rijke lustoorden van weleer opnieuw tot leven en nodigt de lezer uit ze vooral te bezoeken.
Het boek geeft een overzicht van circa veertig buitenplaatsen in Zuid-Holland, vooral in de driehoek Den Haag-Wassenaar-Leiden, maar ook langs de Vliet, in Warmond en de Bollenstreek. Samen bieden ze meeslepende verhalen over rijkdom, macht, architectuur- en tuingeschiedenis, maar ook over ziekte en dood, faillissementen en oorlogsgeweld.
Ook wordt informatie verstrekt over wat je op deze buitenplaatsen kunt zien en doen. Sommige zijn als museum toegankelijk, bij andere kun je prachtig wandelen en weer andere organiseren activiteiten, van natuur- en tuinexcursies tot concerten en cursussen voor kinderen. En op een flink aantal kun je trouwen en feesten.
232 blz., € 19,95, rijk geïllustreerd,
ISBN 978 90 8258 930 6
Te bestellen via bol.com en de uitgever.
Een bespreking zal volgen als ik het boek ontvangen en gelezen heb.