Categoriearchief: Tentoonstellingen

Jan Weissenbruch: Waardhuis en waardsluis aan de Lek bij Elshout

Jan Weissenbruch schilderde omstreeks 1854 het landschap bij het waardhuis aan de Lek bij Elshout (Kinderdijk), een prachtig schilderij,  dat tot en met 8 januari te zien is op de tentoonstelling Jan Weissenbruch: De Vermeer van de 19de eeuw,  in het Teylers Museum.

image
Jan Weissenbruch, Aan de Lek bij Elshout, ca. 1854, olieverf op doek (coll. Teylers Museum)

De locatie is nog steeds te herkennen, alhoewel de wegen verhard zijn en verkeersborden, een lantaarnpaal en wegmarkeringen afleidend werken als je op weggaat om deze plek te vinden. Een waard (of weerd) is een oude naam voor vlak land in een rivierengebied. Waarden zijn ontstaan onder invloed van, en geheel of gedeeltelijk omgeven door, rivieren. De waarden worden tegen deze waterlopen beschermd door rivierdijken.

De huis-aan-huis-krant De Vonk vermeldde 4 november 2014 over het waardhuis Elshout:

‘Het Waardhuis is een rijksmonument in beheer van Waterschap Rivierenland en staat er al sinds de middeleeuwen. Het pand is in 1644 opnieuw gebouwd, door niemand minder dan Pieter Post, bekend van het Haagse Mauritshuis. In die tijd zorgde het toenmalige Waterschap De Overwaard samen met Waterschap De Nederwaard ervoor dat het gebied droog bleef. Sindsdien trokken de bestuurders per paard en wagen naar het prachtige pand met panoramisch uitzicht voor vergaderingen. Een behoorlijke tocht van ruim twintig kilometer, door het gebied van buurwaterschap De Nederwaard naar het einde van het Achterwaterschap waar het overtollige water in de rivier de Lek stroomt. Omdat de vergaderingen nog wel eens uitliepen was er ook een eetgelegenheid en waren er slaapvoorzieningen in de vorm van eenpersoonsbedden in acht logeerkamers. Vooral ‘De Fabriek’, zoals het hoofd van de technische dienst van een waterschap tot 1972 heette, heeft er het vaakst overnacht. Vandaag de dag is het pand, wat nog volledig in tact is, er voor ceremoniële doeleinden van Waterschap Rivierenland.’

Wie weet, misschien gaat het huis binnenkort wel gebruikt worden als Erfgoedlogies???

Als je goed kijkt of de foto van het schilderij vergroot (op de foto klikken), zie je dat er omstreeks 1854 hard gewerkt werd aan de verbetering van de sluis. Boven bij het huis staan mensen geleund tegen een hek naar de werkzaamheden te kijken. Op de tentoonstelling kan je lezen dat de figuren later zijn toegevoegd, vergeleken met een eerste studie in olieverf op papier door Jan Weissenbruch (coll. Gemeentemuseum Den Haag). Hij heeft ook de bewolkte hemel op de studie veranderd in een blauwe hemel om het schilderij wat aanlokkelijker te maken.

En omdat ons bureau ook in Rhenen is gevestigd, hierna een afbeelding van Jan Weissenbruch, van 1) de Grutterstraat (1850) en 2) de Kerkstraat (ca. 1875) in Rhenen. Zie voor meer informatie rkd.nl

f63734ecee1f90eb2da7a950e2b80c69793f10b750d1efc266c8ea647ab49045

fa2550b831266d8c8fbaa070ad15f4bcc8c71b767251b91e99750acac080f0a7

 

Het Park in de Plantage en Kunsthandel Buffa en Zonen

Het Singer Museum Laren heeft een interessante tentoonstelling geopend over de Kunsthandel Frans Buffa en Zonen te Amsterdam. Deze kunsthandel annex uitgeverij en drukkerij was tussen 1790 en 1951 actief in Amsterdam en later in Den Haag en New York City. Aanvankelijk verkochten zij prenten en boeken, en soms kunstwerken.

 

img_0876
Voorstelling van de Amsterdamse kunsthandel (Kalverstraat 221) in het Singer Museum (foto: Carla Oldenburger)

In Nederland zijn twee series prenten vooral bekend gebleven:

1.  Kasteelen en buitenplaatsen in het Koningrijk der Nederlanden, opgedragen aan Hare Majesteit de Koningin der Nederlanden, Groot-vorstin van Rusland. Amsterdam, ca. 1850-1854. De lithografieën zijn in sepia of gekleurd. De anonieme afbeeldingen bevatten kastelen en buitenplaatsen rond ‘Groot-Arnhem’.

3047
[Anoniem] Gezicht op het huis Sonsbeek (links) met de oranjerie (midden) en de tropische bomenkas (rechts) (coll. Gelders Archief). In een bomenkas als deze werden vaak palmbomen of Camelia’s de winter overgehouden.
2. Vues choicies d’Amsterdam et des environs, dessinées d’après nature, par C. de Kruyff et autres artiestes (ook in het Engels), Amsterdam, ça 1825.

e05227dc-a4cf-a362-14cc-46f795c9270c
Cornelis de Kruyff (1774-1828) en A. Lutz, Gezicht in het park bij de Plantage Parklaan te Amsterdam (tegenwoordig het Wertheimpark), uitgave Frans Buffa en Zonen. 1825. Handgekleurde aquatint (coll. Stadsarchief Amsterdam). Rechts vooraan twee dames en een heer. Links een wandelend echtpaar met dochter en twee kinderen in een bokkenwagen. Op de achtergrond in het midden drie dames bij een pagode-achtig tuinornament.

De Gids voor de Nederlandse Tiuin- en Landschapsarchitectuur, deel 3: Noord- en Zuid-Holland (1998), beschrijft het Wertheimpark als volgt:
‘De ingang van het Wertheimpark wordt geflankeerd door twee indrukwekkende marmeren sfinxen, die fraai afsteken tegen het donkere geboomte. Reeds in 1682 werd er op het terrein van het huidige Wertheimpark bos geplant. De Amsterdamse Plantage, waarin het parkje ligt, was tot halverwege de negentiende eeuw een verzameling van meer en minder gecultiveerde tuinen en bosschages binnen de stadsmuren. Artis, de Hortus Botanicus en het daartegenover gelegen Wertheimpark zijn nu nog de enige groene overblijfselen ervan. De oude, rechthoekige verdeling van het vroegere tuinengebied is nog af te lezen aan de structuur van de huidige woonwijk De Plantage. Lodewijk Napoleon had allerlei plannen met het park, onder andere wilde hij hier in zijn ‘Jardin du Roi’ een badinrichting bouwen. Omstreeks 1848 kwam een groot deel van het terrein in handen van Jean Eduard Stumpf, eigenaar van Frascati, en J.W. van der Meer de Wijs. Zij lieten in 1849 in het park een zaal voor concerten en exposities bouwen, de Parkzaal, die bijna 25 jaar het middelpunt van het Amsterdamse muziekleven vormde. In 1880 bleek de Parkzaal te klein te zijn geworden en werd gesloten; als vervanging kwam in 1888 het huidige Concertgebouw aan de Van Baerlestraat gereed. Ter plaatse van de Parkzaal werd in 1881 de Parkschouwburg gebouwd die in de twintigste eeuw weer werd afgebroken. Het Wertheimpark werd in 1897 een openbaar park. Het is vernoemd naar de bankier, politicus en filantroop Abraham Carel Wertheim (1832-1897) voor wie een gedenkteken werd opgericht ontworpen door J. Ingenohl. Op de slanke neoclassicistische zuil, die uit het midden van het hardstenen monument omhoogrijst, is een bronzen medaillon bevestigd met zijn portret. Wertheim was volgens de inscriptie: ‘Der armen hulp, Der zwakken vriend, Een wekstem tot leven, Den kunst’naar tot steun, Den tragen tot spoorslag, Door stad en land betreurd.’ Markant gegeven is, dat Wertheim op zijn beurt de initiatiefnemer was van de plaatsing van een ander parkmonument gewijd aan een Amsterdamse weldoener, namelijk dat van dr. Sarphati in het Sarphatipark. Beide monumenten zijn typische voorbeelden van de negentiende-eeuwse neostijl. Het zijn standbeelden, opgericht ter nagedachtenis aan een bekend – in dit geval Amsterdams – persoon, gecombineerd met een fontein en in harmonie met de parkaanleg ontworpen. Iets anders geldt voor het Auschwitz-monument van Jan Wolkers. Dit was oorspronkelijk ontworpen voor de Nieuwe Oosterbegraafplaats. Voor het gedenkteken, dat de tekst ‘Nooit meer’ draagt, was echter na een verandering geen plaats meer en het werd verplaatst naar het kleine Wertheimpark, waarmee het enigszins in schaal detoneert. Van 1929 tot 1970 was het park in gebruik bij de Universiteit van Amsterdam als onderdeel van de Hortus Botanicus die tegenover het park aan de andere zijde van de Plantage Middenlaan ligt. Ook in die tijd was het park voor publiek toegankelijk. Sinds 1970 wordt het park door de gemeente beheerd.’

Later in dit jaar zal in het tijdschrift Kasteel en Buitenplaats van de Nederlandse Kastelenstichting van de hand van Carla Oldenburger een column verschijnen, getiteld ‘Kunsthandel Buffa en Zonen, uitgever van prenten rond Arnhem’.

Oldenburgia-Les trois Hollandaises bij Schoorldam

In het Stedelijk Museum Alkmaar is op dit moment (t/m 28 augustus 2016) een kleine tentoonstelling te zien over het werk en het verblijf van Pablo Picasso in Noord-Holland. Hij bezocht in 1905 vanuit Schoorldam het buitengebied van Kennemerland en West-Friesland en maakte onder andere dit prachtige schilderij van drie boerenmeisjes langs het Noordhollands Kanaal.

Pablo_Picasso,_1905,_Les_Trois_Hollandaises,_peinture_à_la_colle_sur_carton,_77_x_67_cm,_Musée_Picasso,_Paris
Pablo Picasso, Les Trois Hollandaises, 1905 (Musée Picasso Paris)

Waarom ben ik altijd al zo gefascineerd geweest door dit schilderij?  Eindelijk weet ik het. Dit beeld, dat wil zeggen dit ‘landschap’,  ken ik al vanaf mijn vijfde jaar. Ik zie hier een stolpboerderij bij Schoorldam langs het Noordhollands Kanaal, tijdens een ontmoeting van drie Noord-Hollandse vrouwen. Ik ken dit beeld uit 1944. Mijn moeder bracht mij op de fiets ‘naar de boeren’, omdat er te weinig eten was in Amsterdam. Onderweg langs het Noordhollands Kanaal raakte mijn karretje los van haar fiets, terwijl mijn moeder dat niet merkte en al kletsend met andere vrouwen,  doorfietste.  Zo stond ik alleen langs het kanaal tegenover een boerderij met een raar dak, een dak met een spiegel weet ik nu. Ik was de hele gebeurtenis vergeten totdat ik in 1980 met de auto een deel van hetzelfde traject aflegde. Plotseling zag ik in de buurt van Schoorldam, dat beeld weer voor me.  Kennelijk had het veel indruk op mij gemaakt. Hoewel ik veronderstel dat Picasso de drie vrouwen schilderde met de drie Gratiēn van Rubens of Botticelli in zijn achterhoofd, zie ik alleen op dit schilderij het pure Noord-Hollandse landschap met de karakteristieke monumentale stolpboerderij, het Noordhollands Kanaal en een Hollandse lucht.

Hoe is het mogelijk, monument en landschap, zaken die nog steeds belangrijk voor mij zijn.

Carla Oldenburger

Theodorus Beckeringh en de borgenkaart. Groninger Museum t/m 23 oktober

Mr. Theodorus Bekering (1712-1790, jurist en amateur cartograaf), was de samensteller van de Kaart of Land Tafereel der Provincie van Groningen en Ommelanden, voor het eerst uitgegeven in 1781.

Portret-Beckeringh

 Jan Abel Wassenbergh (1689 – 1750). Theodorus Beckeringh. Olieverf op doek, 1735. Part. Coll. Foto: Groninger Museum (John Stoel)

De kaart staat bekend als de borgenkaart van Beckeringh. In de rand van de kaart staan een groot aantal borgen afgebeeld, waarvan de ligging op de kaart zelf is aangegeven.

KBN020020416, 6/29/11, 9:54 AM, 8C, 7990x10385 (0+92), 100%, JUNI 2011 PPRO, 1/120 s, R44.1, G14.0, B13.8Detail van de borgenkaart van Theodorus Beckeringh

Het Groninger Museum besteedt nu (t/m 23 oktober 2016) extra aandacht aan deze kaart. Deze tentoonstelling gaat gepaard met een publicatie (vandaag 1 juli 2016 gepubliceerd) waarin de hele totstandkoming van de kaart met voorstudies (vanaf 1767) uit de doeken wordt gedaan.

Titel: De Atlas van Beckeringh: het Groninger landschap in de 18de eeuw, onder redactie van Martin Hillenga, Reinder Reinders en Auke van der Woud. Groningen/Zwolle, 2016. Introductieprijs € 39,95; na 25 september € 49,95.

De borgen die heden ten dage nog bestaan en op de kaart zijn afgebeeld, zijn de Rensumaborg in Uithuizermeeden, de Menkemaborg in Uithuizen,  de Fraeylemaborg in Slochteren en de Borg Verhildersum in Leens.

Zie ook Groninger Museum.

Piet Oudolf Stadsmuseum Doetinchem

Tentoonstelling: 25 juni t/m 29 oktober 2016

process-of-making-01Ontwerp van Piet Oudolf. Foto Piet Oudolf

673fcc40-35e4-4c23-9582-27c380048ce1_the-high-line3

The High Line New York. Foto Piet Oudolf

(overgenomen van de website stadsmuseumdoetinchem.nl);

Onder de rook van Doetinchem, in Hummelo, woont één van ’s werelds beroemdste tuin- en landschapsontwerpers: Piet Oudolf.

Zijn tuinen zijn tot ver over onze landsgrenzen bekend en geprezen. In Engeland, Zweden en de Verenigde Staten geniet Piet Oudolf inmiddels aanzienlijke bekendheid, waarvan de Highline en de The Battery, beide in New York bij het grote publiek waarschijnlijk het bekendst zijn.

Het Stadsmuseum Doetinchem wil met deze tentoonstelling aandacht schenken aan het werk van Piet Oudolf en zijn verdienste op het gebied van tuin- en landschapsarchitectuur. In de tentoonstelling zijn niet alleen een groot aantal foto’s te zien. Ook diverse originele ontwerptekeningen op transparanten zullen worden getoond. En wist u dat Piet Oudolf een mooie verzameling Vinyl Toys heeft? Een greep uit deze collectie zal eveneens te zien zijn.

Als u, zoals zovele anderen, geïnspireerd bent geraakt door het werk van Piet Oudolf, zijn privé tuin is tussen juni en oktober te bezoeken op donderdag, vrijdag en zaterdag tussen 11 en 16 uur tegen een geringe vergoeding (voor actuele openingstijden en nieuws, bezoek de website www.oudolf.com.

Hydrangea of Hortensia?

WISSELTENTOONSTELLING
Boomkwekerijmuseum Boskoop. 27 mei tot en met 1 oktober 2016.
 Tentoonstelling Japan – Von Siebold – Hydrangea: het recept voor een rijk Hortensia geslacht.

Het Boomkwekerij-museum stelt zich tot doel om jaarlijks naast de permanente expositie een of meerdere wisseltentoonstellingen te organiseren over onderwerpen die te maken hebben met de boomkwekerij in Nederland, de geschiedenis van Boskoop of onderwerpen over kunst en cultuur in de breedste zin van het woord. Hierbij werkt het museum samen met de boomkwekerijbedrijven, de Historische Vereniging Boskoop, de Koninklijke Vereniging voor Boskoopse Culturen en kunst en cultuurinstellingen.

 

Tentoonstelling Schilderachtig Nijenburg

5d661a62-49b6-4782-a5af-90047bc08a94_thumb840

(overgenomen hendrickdekeyser.nl)

Tentoonstelling ‘Schilderachtig Nijenburg’:

Schilderijen en tekeningen van Aleide Tomson-van Foreest (1916-2001). De tentoonstelling is te bezoeken op elke woensdag en zondag van 13.30 tot 17.00 uur, vanaf 20 april tot en met 19 juni 2016.

Aleide van Foreest woonde van 1922 tot 1956 (met enige onderbrekingen) op huize Nijenburg in Heiloo. Van de mooiste plekjes op dit landgoed maakte ze tekeningen en schilderijen. In het honderdste geboortejaar van Aleide Tomson-van Foreest is haar kleine oeuvre nu te bezichtigen in het hoofdhuis van Nijenburg.

In het honderdste geboortejaar van Aleide Tomson-van Foreest is haar kleine oeuvre nu te bezichtigen op de plaats waar het is ontstaan: Nijenburg. In het huis kunt u haar schilderijen en tekeningen zien en een rondwandeling door de tuin brengt u langs de schilderachtige plekken die haar inspireerden. Schilderijen en tekeningen van Aleide Tomson-Van Foreest (1916-2001)U kunt haar werk bekijken en een rondwandeling maken door de tuin die voert langs de schilderachtige plekken die haar inspireerden.

Toegangsprijs: € 5,-.
Adres: Nijenburg, Kennemerstraatweg 278, Heiloo.

Zocher in de vijver van Soestdijk?

EVEN VOOR DE LIEFHEBBER VAN (TUIN)ARCHITECTUUR EN BLOEMEN EN PLANTEN ENIGE TENTOONSTELLINGEN OP EEN RIJ.

image

Levi van Veluw. Monere.  2009. Vijver achter Paleis Soestdijk

Beeldententoonstelling Kunstpark Soestdijk. Park Soestdijk.           T/m 8 mei. Zie de foto van hoofd (of dodenmasker?) in vijver achter het paleis. Monere (herinneren aan) doet me denken aan Zocher sr., die tijdens zijn werkzaamheden in het park van Soestdijk is overleden.

Wonen in de Amsterdamse School. Stedelijk Museum Amsterdam.   T/m 28 augustus. Zou er ook aandacht zijn voor de omgeving?

Schilderparadijs Drenthe: het landschap als inspiratiebron 1850-1930. Drents Museum. T/m 15 mei.

image

Adellijk aardewerk verzameld door Baron van Verschuer. Museum Arnhem. T/m 22 mei.

image

Floralia: Ode aan de bloem door kunstenaars van nu. Gorcum Museum. T/m 11 september.

image

Bloemen van verre. Frans Hals Museum. T/m 16 mei.

De oudste tuin van Nederland. Kasteel Huis Bergh.                                   T/m 1 maart 2017.

De omwenteling: Borg Verhildersum, zijn geschiedenis, omgeving en bewoners. Landgoed Borg Verhildersum. T/m 30 oktober.

Bolbloemen onder de loep. Museum De Zwarte Tulp.                                T/m 21 augustus.

poster

Geschiedenis van de botanische illustratie.  Museum De Zwarte Tulp.  T/m 21 augustus.

Azië in Slot Zuylen.  Slot Zuylen. T/m 25 september.

Bosbouwcultuur in Putten. Museum De Tien Malen. T/m 29 oktober.

Upstairs, Downstairs. Het leven op Duivenvoorde rond 1900. Kasteel Duivenvoorde. T/m 29 oktober.

image